Mpango Mkakati mpya wa FCS wa 2022-2026, mbinu na programu

FCS imeanza utekelezaji wa mpango mkakati wake mpya ambao utadumu kwa kipindi cha miaka mitano, kuanzia mwaka 2022 hadi 2026. Katika Mpango Mkakati huu, FCS imebadili na kuboresha programu na mbinu zake. Lakini eneo la kijiografia litakalofikiwa na programu zake limebaki kuwa ni nchi nzima, Tanzania bara na Zanzibar (Unguja na Pemba. Hata hivyo, maeneo ya kipaumbele ya kijiografia yataainishwa kila mwaka kwa kila eneo la maudhui ya programu kulingana na vipaumbele vya kitaifa, takwimu za kitaifa na kadri itakavyoamuliwa mara kwa mara kuendana na mabadiliko ya mazingira husika. Wanufaika wakuu wa miradi ya FCS ni wananchi wa Tanzania hasa makundi ya watu maskini zaidi (wanawake na wanaume), wanawake, watoto, watu wenye ulemavu, vijana na makundi mengine yaliyo katika mazingira hatarishi na yaliyotengwa nchini Tanzania.

Mbinu

Utoaji wa Ruzuku

FCS itaendelea kutoa ruzuku kwa AZAKi. Hata hivyo, tofauti na mkakati wa awali, kapu la ruzuku litabadilika kulingana na rasilimali zitakazokusanywa kila mwaka. Pia FCS itafanya kazi na washirika wawezeshi (mashirika ya kitaalamu au makampuni binafsi yenye utaalam unaofaa kwa maeneo ya maudhui ya kipaumbele ya programu za FCS). Washirika wezeshi wataunganishwa na washirika wa utekelezaji ili kutoa ushauri na ujuzi wa kiutaalamu kulingana na maudhui husika.

Mchakato wa kuomba ruzuku pamoja na Maswali na Majibu

Maswali na Majibu

Kwa maelezo zaidi juu ya maswali na majibu katika utoaji wa ruzuku FCS tafadhali  fuatilia zaidi kiunganishi hapa

Utekelezaji wa Moja kwa Moja

Utekelezaji wa Moja kwa Moja ni utaratibu ambapo FCS inachukua jukumu kamili la kuhamasisha na kutumia ipasavyo rasilimali zinazohitajika ili kupata matokeo yanayotarajiwa. Hivyo, FCS itachukua jukumu la jumla la usimamizi na uwajibikaji kwa utekelezaji wa mradi. FCS itashiriki kwenye utekelezaji wa moja kwa moja kupitia miradi maalum iliyopo au itakayoanzishwa. FCS inawaalika wafadhili wanaopenda kushirikiana nasi kupitia utaratibu usiyo wa mfuko mkuu wa ufadhili wawasiliane na FCS kwa ajili majadiliano ya namna ya kufanya kazi pamoja.

Ubia/Ushirikiano

FCS inakaribisha Asasi za Kiraia zilizo kwenye mfumo mkuu na vikundi vya kijamii kuomba ushirikiano na FCS kwa madhumuni ya kubuni miradi pamoja, kuchangia rasilimali na kujenga hisia za umiliki wa miradi na uendelevu. FCS itahakikisha inafanya tathmini na uchunguzi wa kina kwa mbia/mshirika anayeomba kabla ya kuanza kufanya naye kazi.

Maeneo ya vipaumbele ya programu kwa mwaka 2022 – 2026

Usawa wa Kijinsia, Watu wenye Ulemavu na Ujumuishwaji wa vijana

Katika kipengele hiki cha programu, FCS inatarajia kuwa ifikapo mwaka 2026 katika maeneo ya vipaumbele ambayo FCS inafanyia kazi, makundi ya wananchi yaliyotajwa kama walengwa wakuu yatapata fursa na rasilimali zinazohitajika kushiriki kwenye maswala ya kiuchumi, kijamii, kisiasa na kitamaduni na kufurahia maisha bora zaidi ndani ya jamii wanamoishi.

Maisha Endelevu

Katika kipengele hiki cha programu, FCS inatarajia kufikia matokeo mawili jumuishi ifikapo mwaka 2026 i) Vijana, watu wenye ulemavu na wanawake wameongeza uwezo wa kupata rasilimali za uzalishaji, masoko na ajira ii) Jamii imeongeza uwezo wa kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi na matumizi endelevu ya maliasili.

Utawala bora

Katika kipengele hiki cha programu, FCS inatarajia kufikia matokeo mawili jumuishi ifikapo mwaka 2026 : i) Mamlaka za Serikali za Mitaa (Halmashauri) kwenye maeneo tunayofanyia kazi zinatoa huduma bora zaidi ii) wananchi wanashiriki kikamilifu kwenye michakato ya uchaguzi ambayo ni huru zaidi, halali na jumuishi.

Kulinda Amani na ushirikiano wa kijamii

Katika kipengele hiki cha programu, FCS inatarajia kwamba ifikapo mwaka 2026, maeneo ya vipaumbele kuhusu jamii yanayofanyiwa kazi na FCS, yatakuwa na ufanisi zaidi katka kushughulikia migogoro.

Jinsi tunavyowapata wabia wa kufanya kazi na FCS kupitia utoaji wa ruzuku.

Kila mwaka FCS itabainisha vipaumbele vya kiprogramu na kijiografia kulingana na mazingira halisi. Uwekaji huu wa vipaumbele utakuwa msingi wa FCS katika kujielekeza kwenye miradi na programu katika mikoa mbalimbali. Kwa mfano, kujielekeza kwenye miradi ya kukomesha Ukatili wa Kijinsia itakuwa kwenye mikoa viliko shamiri vitendo vya ukatili wa kijinsia nk.

Taratibu za kufuata kwa Mashirika yanayopenda kufanyakazi na FCS mwaka 2022-2026.

Usajili mtandaoni kwa shirika linalotaka kufanya kazi na FCS umefunguliwa rasmi. Usajili wa mtandaoni ni ukurasa wa tovuti ya washirika mtandaoni ambao huiwezesha FCS kuwabainisha washirika wake kulingana na maeneo ya vipaumbele vya programu na mikoa waliko. Kwa Mashirika yote yanayotaka kufanya kazi na FCS hakikisha kuwa umesajili shirika lako kwenye tovuti ili uweze kupata matangazo ya wito wa kutuma dokezo la mradi na fursa nyingine za ufadhili kutoka FCS. Tafadhali soma kwa makini Mwongozo wa Upatikanaji Ruzku (PREG) kwa maelezo zaidi kuhusu usajili wa mtandaoni. AZAKi zinazopenda kufanyakazi nasi zitahitajika kujisajili kwenye Mfumo wa kidigitali katika tovuti wa wabia kwa kuandika maelezo ya wasifu wa mashirika yao. Mwombaji atatoa taarifa zinazohitajika kama inavyoelekezwa na taarifa za washirika iliyopachikwa kwenye tovuti ya wabia. Kanzidata itakuwa wazi muda wote, ili AZAKi ziweze kusajili na kuhuisha taarifa zao kwenye kanzidata muda wowote wanapoona wanahitaji kufanya hivyo. Kiunganishi cha tovuti hii ni hiki www.smartgrants.co.tz/partnerportal,

MADIRISHA YA UFADHILI

Foundation itakuwa na madirisha matatu ya kutoa ruzuku kwa mashirika mbalimbali nchini Tanzania.

Dirisha la Kutuma Maombi

Dirisha la ufadhili la kuombwa ni dirisha muhimu zaidi kwa AZAKi kupata ruzuku kutoka FCS. Dirisha hili litatekelezwaa kupitia mbinu ya kutoa wito wa kuomba ruzuku. Litaruhusu AZAKi zote ambazo zina akaunti zilizosajiliwa (Ubainishaji wa wabia/washirika) katika tovuti ya usimamizi wa ruzuku na kukidhi vigezo vya chini kupata fomu ya maombi na hivyo kuweza kuijaza na kuwasilisha maombi yao ya ruzuku.

Dirisha la Ruzuku Maalum ya haraka

Mojawapo ya maadili ya msingi ya FCS ni uwezo wa kubadilika ili kukidhi mahitaji ya wakati na wepesi kwa kuzingatia kwamba muktadha unabadilika kila wakati. FCS inatoa fursa ya dirisha maalumu la ruzuku ya haraka ambayo haiko kwenye dirisha la kutuma maombi kawaida. Chini ya dirisha hili FCS itatoa ufadhili wa haraka kwa mashirika ili kushughulikia changamoto/matukio yaliyoibuka ambayo asili yake yanahitaji kushughulikiwa haraka au yana matokeo chanya ndani ya muda mfupi.

Aina hii ya ufadhili inalenga kushughulikia masuala ya dharura yanayoibuka pasipo kutarajiwa au ambayo utekelezaji wake utakuwa na matokeo ya haraka kwa jamii kwa mfano, Mapitio ya Sera yanayohitaji mchango wa haraka wa AZAKi, au masuala yanayoibuka kwa dharula mara kwa mara. Kwa matukio ya aina hiyo, menejimenti itajadili na kuamua juu ya ufadhili huo kwa kuhalalisha kwa uwazi na inaweza kuidhinisha hadi Tsh 50,000,000 kwa tukio husika. Hata hivyo, jumla ya kiasi kitakachotengwa kwa ajili ya kushughulikia haraka miradi au masuala yanayoibuka kwa mwaka haitazidi Tsh 200,000,000.

Dirisha la Miradi Maalum na isiyo chini ya mfuko mkuu wa ufadhili

Mara kwa mara FCS husimamia fedha kutoka vyanzo mbalimbali vya ufadhili nje ya wafadhili wakuu. Mara nyingi miradi hii hulenga maeneo maalum ya afua/shughuli. Mahitaji ya miradi kama hii yanaweza kuwa tofauti na yale ya wafadhili wa bajeti kuu. Kwahiyo, FCS itatoa ruzuku kwa mashirika kulingana na mahitaji ya wafadhili, maeneo ya kipaumbele, makundi lengwa na makubaliano yaliyofanywa kati ya FCS na Wafadhili. Katika dirisha hili, ufadhili hauwezi kufuata taratibu za FCS katika mfumo wa usimamizi wa ruzuku. Baadhi ya taratibu zinaweza kurukwa kulingana na makubaliano yaliyofanywa kati ya pande hizo mbili.

Aina ya Ruzuku na muda wake

FCS inatoa ruzuku za aina tatu (3). Aina hizi zinatofautiana kutokana na aina ya mashirika. Zifuatazo ni aina za ruzuku zinazotolewa na FCS:

Ruzuku ya Kimkakati

Hii ndiyo ruzuku kubwa zaidi ambayo FCS itakuwa ikitoa na inalenga mitandao makini ya Asasi za Kiraia, mashirika mwamvuli na Asasi za Kiraia zinazofanya kazi katika ngazi ya Kitaifa zenye rekodi nzuri ya usimamizi wa fedha na mafanikio makubwa ya kitaifa yanayoonekana. Mashirika ya aina hii yatafadhiliwa kama “viongozi wa Klasta” yaani, kwa mfano – Kiongozi wa programu ya Ufuatiliaji wa Matumizi ya fedha za Umma au Ufuatiliaji wa Uwajibikaji kwa Jamii. Mashirika yatakayofadhiliwa chini ya dirisha hili ni yale yanayoandaa programu zao kwa namna ambayo wataweza kufanya kazi na AZAKi za jamii zinazoshughulikia maudhui yanayofanana na kazi zao kuu na kutumia mafunzo/ushahidi uliopatikana kutoka ngazi ya jamii kushawishi utetezi wa ngazi ya kitaifa huku wakitumia mambo waliyojifunza ngazi ya taifa kuboresha utekelezaji wa miradi ama shughuli zinazofanyika ngazi ya jamii

Ruzuku za Kati

Ruzuku za Kati zinachukua sehemu kubwa ya ruzuku za miradi zinazotolewa na FCS. Aina hii ya ruzuku inalenga mashirika ambayo yameomba ufadhili ndani ya viwango vya bajeti vilivyoainishwa kwenye tangazo kwa mashirika kuomba ruzuku na yamepitia tathmini na kuonesha uwezo wa kusimamia fedha na miradi.

Ruzuku ndogo

Dirisha hili linatoa fursa kwa kwa mashirika madogo, mapya na yanayochipukia yenye mawazo mazuri sana ya kutatua changamoto kwenye maeneo yao kupata ruzuku kutoka FCS. Msaada huo hautanufaisha AZAKi pekee bali pia vikundi vya kijamii (vilivyosajiliwa au visivyosajiliwa), watu binafsi na mashirika mapya. Inalenga mashirika ambayo yamefanya kazi kwa muda usiozidi miaka 2 na ambayo kwa hakika hayana ripoti za ukaguzi wa kitaasisi lakini yana taarifa za fedha zilizoidhinishwa.

Aina ya ruzuku, Kiasi, muda na uidhinishaji wake

Aina ya Ruzuku	Kiasi kwa mwaka (TZS)	Ukomo wa kipindi cha ruzuku	Mamlaka ya Uidhinishaji
Ruzuku ya Kimkakati	80,000,000-150,000,000	Miaka 2	Bodi ya FCS
Ruzuku ya Kati	31,000,000-79,000,000	Miaka 2	Menejimenti ya FCS
Ruzuku ndogo	0-30,000,000	Miaka 2	Menejimenti ya FCS

Kanuni na vigezo vya Jumla vinavyotumika Kuchagua mradi

Kanuni kuu inayoongoza uamuzi wa kuchagua mradi wowote ili ufadhiliwe na FCS ni kwamba, afua/shughuli zilizopangwa za mradi lazima zilete manufaa yanayoonekana (ya moja kwa moja au yasiyo ya moja kwa moja) kwa wananchi wa mikoa inakofanyakazi. Kanuni nyingine, mahususi zinaongoza mchakato wa kuchagua mradi ni pamoja na;

1. Mashirika yenye muundo mzuri wa utawala na mifumo mizuri ya usimamizi wa fedha
2. Kiwango ambacho shughuli za mradi zinazopendekezwa zinaendana na vipaumbele na Mpango Mkakati wa FCS
3. Kiwango ambacho afua/shughuli za mradi zinazopendekezwa zinaweza kupimika na zitachangia kufikia matokeo yanayotarajiwa
4. Kufaa kijamii (k.m. uwakilishi, kiwango cha ushirikishaji wa jamii na utambuzi wa shughuli za mradi, uandaaji na utekelezaji)
5. Kiwango ambacho mradi unashughulikia tatizo kuendana na mazingira halisi mahalia ukithibitishwa na data/ushahidi.
6. Kuzingatia masharti yote muhimu kama ilivyooneshwa kwenye fomu ya maombi na kwenye tangazo husika la kutuma maombi.

Vigezo Maalum vya uteuzi na uidhinishaji wa mradi (Vigezo vya uteuzi na uidhinishaji): Pamoja na vigezo vya jumla vilivyowekwa juu ya vyombo maalum vya uteuzi na uidhinishaji vitazingatia vigezo muhimu vifuatavyo katika mchakato wa kuchagua na uidhinishaji.

1. Malengo ya mpangokazi wa Foundation na pia ahadi yake kwa wafadhili. Idadi ya washirika wa utekelezaji wanaotarajiwa kwa mwaka, kwa kila eneo na kwa kila maudhui ya programu kulingana na mpangokazi wa mwaka.
2. Sifa kulingana na matokeo ya mchakato wa uchunguzi na tathmini ya kabla ya kuchaguliwa. Wale waliopata alama za juu wanachaguliwa wa kwanza.
3. Eneo lilipo shirika husika linalotuma maombi kwa kuzingatia mikoa na wilaya linakofanyakazi. Mashirika yaliyopo mikoa na wilaya ambako mradi unatekelezwa yanapewa kipaumbele cha kwanza. Kwa mfano, kama shughuli ya utetezi dhidi ya unyanyasaji wa watoto inalenga mkoa wa Mara, basi mashirika yaliyoko mkoani Mara kwenye wilaya husika yatapewa kipaumbele cha kwanza, tofauti na mashirika ambayo yana ofisi zao maeneo mengine kama Dar es salaam. Lengo ni kuokoa rasilimali na kufanya matokeo ya mradi yawe endelevu.
4. Mamlaka ya uteuzi na uidhinishaji inaweza kuwa na uamuzi juu ya pointi kikomo za kuchagua shirika kulingana na alama kwa mwaka. Hata hivyo, kwa ujumla FCS itafanya kazi na washirika walio kwenye wigo wa vitaharishi vidogo na vya kati.

Uchaguzi wa washirika wengine 

Kwenye Mpango mkakati wake wa mwaka 2022-2026, FCS imedhamiria kufanya kazi na asasi za kiraia nyingi zaidi yakiwemo makundi ya kijamii pamoja na watu binafsi ambao wanaonekana kuwa muhimu kwa muktadha na matokeo yaliyolengwa. Baadhi ya makundi hayo yanaweza kuwa:

1. Makundi ya wanawake
2. Makundi ya kiimani kama vile vikundi vya dini mbalimbali/vikundi vya Imani mbalimbali vinavyoendeleza matendo mema katika jamii ikiwa ni pamoja na kuleta amani
3. Makundi ya viongozi wa jadi 
4. Makundi ya vijana – yaliyo rasmi na yasiyo rasmi kama vile vikundi vya bodaboda  
5. Watu binafsi walio na uwezo wa kuleta mabadiliko – yaani, watu wenye nguvu ya ushawishi wa kijamii, magwiji wa vyombo vya habari na wavumbuzi.
6. AZAKI mpya zilizosajiliwa zisizo na uzoefu

Tafadhali soma Mwongozo wa Upatikanaji Ruzuku (PREG) kwa taarifa zaidi kuhusu utaratibu wa FCS wa kufanya kazi na ASASI na vikundi mbalimbali

Ujumbe muhimu kwa waombaji watarajiwa na washirika

• Tunashauri na kuziomba AZAKI zisitume maombi bila mpangilio, badala yake zifuate utaratibu uliowekwa ili kupata fursa ya kufanyakazi na FCS.
• Waombaji wote watatarifiwa kuhusu matokeo ya kila mchakato kupitia dashibodi yao ya iliyopo kwenye tovuti ya wabia na kupitia baruapepe iliyosajiliwa
• Endapo shirika limetoa taarifa zisizo sahihi kwenye mfumo ama katika viambatisho vyake au taarifa nyingine na kugunduliwa katika hatua zozote zinazofuata, shirika litaondolewa mara moja kwenye mchakato wa kuchaguliwa, na kulizuia kuendelea na michakato inayofuata. Pia FCS ina haki ya kumwondoa kwenye mchakato wa uteuzi mwombaji yeyote endapo FCS itapokea na kuthibitisha taarifa kuhusu masuala yanayohusiana na ukosefu wa uadilifu, matumizi mabaya ya ruzuku ya wafadhili wengine au ufisadi wa jumla. Iwapo shirika limeondolewa kwenye mchakato, FCS italijulisha shirika husika juu ya uamuzi wake na sababu zilizopelekea uamuzi huo kufanywa.

Tunatumai mwongozo huu umetoa maelezo ya kutosha juu ya utaratibu mpya ya kutoa ruzuku. Hata hivyo, kama unapenda kupata ufafanuzi zaidi kuhusu huduma na taratibu zetu za utoaji wa ruzuku kulingana na mkakati wetu mpya, tafadhali wasiliana na Bi Edna Chilimo – Meneja wetu wa Programu za Utawala bora na Ujumuishwaji Jamii kwa baruapepe hii echilimo@thefoundation.or.tz